Przedstawiamy kolejne przepisy związane z transportem zwierząt. Przedsiębiorcy muszą pamiętać o zakazie transportu zwierząt w okresie okołoporodowym oraz młodych zwierząt oddzielonych od matek, niezdolnych do przyjmowania stałych pokarmów. Przeładunku zwierząt bez odpowiedniego zabezpieczenia.

Dodatkowo przewoźnik musi zadbać o dokumenty dotyczące stanu zdrowia zwierząt:

• świadectwo zdrowia;
• poświadczenie zdrowotności, jeśli jest wymagane.

Dokumenty dotyczące identyfikacji zwierząt:

• paszporty (bydło, konie);
• dokumenty przewozowe (owce, kozy).

Dokumenty dotyczące czasu transportu

• dziennik podróży,
• w przypadku transportu zwierząt domowych,
• należących do gatunków nieparzystokopytnych innych niż zarejestrowane nieparzystokopytne,
• bydła,
• owiec,
• kóz i świń pomiędzy Państwami Członkowskimi oraz pomiędzy Państwami Członkowskimi i krajami trzecimi.

Dokument wystawiony przez przewoźnika zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 1/2005 zawierający następujące informacje:

• pochodzenie zwierząt i ich właściciela,
• miejsce wyjazdu,
• datę i czas wyjazdu,
• przewidziane miejsce przeznaczenia,
• przewidywany czas trwania przewozu.

Czas transportu uzależniony jest od rodzaju transportowanych zwierząt:

• Bydło – Dorosłe:14 h + 1 h odpoczynku + 14 h Nieodsadzone cielęta: 9 h+1 h odpoczynku+9 h
• Świnie – Dorosłe: 24 h Prosięta: 9 h + 1 h odpoczynku + 9 h
• Drób – Nie określono maksymalnego czasu podróży
• Konie – Dorosłe: 24 h Źrebięta nieodsadzone: 9 h + 1 h odpoczynku + 9 h

Po maksymalnym czasie podróży zwierzęta należy rozładować, nakarmić, napoić i dać im odpocząć przez co najmniej 24 godziny, z wyjątkiem drobiu.

ZAPAMIĘTAJ !

• Kontroluj temperaturę i reguluj wentylację!
• Odpowiednio karm i pój zwierzęta!
• Jeśli są osłony wentylacyjne/boczne, otwieraj je!
• Zwierzęta podczas odpoczynku i podróży nie powinny przebywać w temperaturze powyżej 30°C!
• Temperatura podczas odpoczynku i podróży nie powinna być niższa niż 5°C!

Załadunek

Gęstość i sposób lokowania zwierząt

W przypadku każdego rodzaju zwierząt obowiązują nieco inne normy gęstości załadunku. Gęstość ta ustalana jest w zależności od długości trasy, kondycji zwierząt, ich wagi, wielkości oraz aktualnych warunków meteorologicznych. W przypadku przeładowania pojazdu, podczas kontroli, właściwe służby mogą nakazać zawrócenie ładunku na miejsce załadunku, bądź też wyładowanie nadmiaru zwierząt. Dlatego też zarówno z tego względu, jak i dla dobra samych zwierząt, należy skrupulatnie stosować się do ustalonej gęstości załadunku.

Normy miejsca przypadającego na jedno zwierzę:

WIEK/TYP KONIA	MINIMUM PRZESTRZENI NA ZWIERZĘ (M2)
Dorosły	1,75
Młody (6 –24 miesięcy, < 48 godzin)	1,2
Młody (6 –24 miesięcy, > 48 godzin)	2,4
Kuce (< 144 cm)	1
Źrebaki (0 –6 miesięcy)	1,4

GRUPA UŻYTKOWA DROBIU	POWIERZCHNIA (W CM2 NA SZT.)
Kurczęta jednodniowe	21-25
DRÓB STARSZY NIŻ 1 DZIEŃ:	POWIERZCHNIA (W CM2 NA KG)
– poniżej 1,6 kg	180-200
Od 1,6 do 3,0 kg	160
Od 1,6 do 3,0 kg	115
Powyżej 5 kg	105

GRUPA UŻYTKOWA TRZODY CHLEWNEJ	MINIMALNA POWIERZCHNIA NA ZWIERZĘ (M2)
Warchlaki (6 kg)	0,07
Warchlaki (25 kg)	0,18
Tuczniki (110 kg)	0,5
Tuczniki (> 120 kg)	0,7

Załadunek bydła

• Pozwól zwierzętom poruszać się w ich naturalnym tempie chodu.
• Przemieszczaj bydło w grupach.
• Ogranicz hałas, by zminimalizować stres.
• Cielęta ładuj pojedynczo.
• Pamiętaj o specyfice widzenia u bydła: ustaw się przy tylnej połowie ciała zwierzęcia, by zachęcić je do pójścia naprzód.

Co robić, gdy bydło staje i nie chce ruszyć?

• Ogranicz hałas. Unikaj krzyków, na które bydło jest bardzo wrażliwe.
• Pozwól zwierzętom się uspokoić i sprawdź, czy nadają się do transportu.
• Używaj metod pasywnych do zachęcenia zwierząt do ruchu (np. przez łagodną zachętę drewnianym lub plastikowym kijem).
• Stymuluj zwierzę do ruchu gwizdem lub mową.
• Nigdy nie bij zwierząt!
• Unikaj stosowania poganiaczy elektrycznych.

Załadunek świń

• Pozwól zwierzętom podejść do rampy załadunkowej w ich normalnym tempie.
• Ogranicz hałas, by zmniejszyć stres.
• Pilnuj wymogów dotyczących przestrzeni. Podczas transportu wszystkie zwierzęta powinny mieć możliwość stania lub swobodnego położenia się.
• Używaj korytarzy z solidnymi ścianami.
• Pamiętaj o szczególnym polu widzenia świń.
• Podczas przemieszczania świń używaj ekranów lub paneli, zachęcaj je do ruchu, używając np.:
  • zachęt dźwiękowych (gwizdanie),
  • plastikowych grzechotek (hałas),
  • plastikowej wstążki.

Jeśli świnia stoi i nie chce się ruszyć:

• daj zwierzęciu chwilę na uspokojenie się, sprawdź, czy nadaje się ono do transportu,
• usuń przeszkody lub zmień oświetlenie. Jeśli to niemożliwe,
• daj świni czas na przyzwyczajenie się do pokonywania przeszkód. Dokonaj odpowiednich korekt przed kolejnym załadunkiem,
• używaj metod pasywnych do kierowania zwierzęciem, zachęcaj zwierzę do ruchu, gwiżdżąc lub mówiąc.
• Nie bij i nie ciągnij zwierzęcia!, dojrzałe lochy i knury należy prowadzić osobno i przewozić w oddzielnych przedziałach.

Załadunek drobiu

• Przygotowanie ptaków do transportu należy rozpocząć w miejscu ich chowu, przeprowadzając tzw. głodówkę przedubojową, której celem jest poprawa stanu higienicznego uboju. Zaleca się, aby czas głodzenia ptaków wynosił 8 – 12 godzin. Czas ten pozwala na całkowite wydalenie zawartości przewodu pokarmowego.
• Istotne są właściwe techniki wyłapywania i przenoszenia drobiu.
• Ptaki powinny być chwytane i przenoszone w taki sposób, który nie uszkadza ich skrzydeł ani nóg.
• Brojlery mogą być łapane za jedną nogę, ale przy przenoszeniu ich ciała muszą być podtrzymywane pod piersią/w obrębie jamy brzusznej w celu zminimalizowania urazów.
• Ptaki nie powinny być chwytane ani przenoszona za szyję i nie powinny być obijane o jakiekolwiek przedmioty w czasie przenoszenia.
• Wyłapywanie mechaniczne drobiu musi być przeprowadzane przez pracownika, który jest dobrze wyszkolony w obsłudze maszyn oraz mającego wiedzę w zakresie zachowania ptaków.
• Kontenery używane do przewozu drobiu powinny spełniać następujące wymagania:
  • chronić ptaki przed urazami w transporcie,
  • zapewnić odpowiednią wentylację,
  • gwarantować łatwość mycia i dezynfekcji,
  • zapobiegać możliwości ucieczki,
  • umożliwiać dostęp i kontrolę stanu zdrowia.

Karmienie i pojenie

Pojazd, którym transportowane są zwierzęta, musi posiadać:

• specjalny system pozwalający na pojenie zwierząt lub zbiorniki z wodą,
• odpowiedni zapas paszy na całą trasę przejazdu i dla wszystkich zwierząt.

Gatunek	Karmienie	Pojenie
Bydło	Dorosłe: co 14 h Cielęta: po 9 h podróży	Dorosłe: co 14 h Cielęta: po 9 h podróży
Świnie	Tylko podczas odpoczynku	Wszystkie świnie: stały dostęp do wody
Drób	Dorosłe: co 12 h Jednodniowe kurczęta: zapewnij paszę, jeśli podróż trwa powyżej 24 h	Dorosłe: co 12 h Jednodniowe kurczęta: zapewnij paszę, jeśli podróż trwa powyżej 24 h
Konie	Dorosłe: co 8 h Źrebięta nieodsadzone: po 9 h podróży	Dorosłe: co 8 h Źrebięta nieodsadzone: po 9 h podróży

W trakcie podróży

• Sprawdź, czy wszystkie drzwi pojazdu są zamknięte na czas jazdy.
• Jedź ostrożnie i płynnie, by uniknąć cierpienia i kontuzji zwierząt.
• Przewiduj, co może stać się na drodze.
• Delikatnie zmieniaj biegi i przyśpieszaj.
• Utrzymuj stałą prędkość.
• Ostrożnie przejeżdżaj przez zakręty, uważaj szczególnie na rondach.
• Unikaj gwałtownego hamowania.
• Unikaj korków, wypadków i opóźnień w czasie transportu.
• Jeśli to możliwe, korzystaj z autostrad.
• Złe warunki drogowe zwiększają wibracje pojazdu.
• Utrzymuj właściwą temperaturę i wentylację.
• Temperatura wewnątrz pojazdu powinna wynosić od 5°C do 30°C.
• W przypadku upałów unikaj jazdy w najgorętszych porach dnia.
• Parkuj samochód w zacienionym miejscu, to spowoduje przewiew powietrza przez ściany przyczepy.
• Rób ogólną kontrolę pojazdu i zwierząt po każdym postoju, także w punkcie kontrolnym.
• Uwzględniaj odpowiednie warunki postępowania ze zwierzętami.
• Zapewniaj odpowiednie i wystarczające karmienie / pojenie na każdym postoju.

Rozładunek zwierząt

• Użyj maksymalnej szerokości korytarza do rozładunku grup bydła, dostosowując ich liczebność do wielkości bydła w miejscu przybycia.
• Zachowuj się cicho i traktuj bydło spokojnie.
• Zezwól, by bydło poruszało się z naturalną prędkością, w przeciwnym razie zwierzęta mogą stracić równowagę, poślizgnąć się i upaść.
• Jeśli krowa jest w złym stanie po przyjeździe, poinformuj o tym lekarza weterynarii w ubojni.
• Po rozładunku samochód musi być oczyszczony i zdezynfekowany.

Rozładunek świń

• Używaj maksymalnej szerokości korytarza do rozładunku.
• Rozładowuj świnie w mniejszych grupach, stosownie do rozmiaru boksów na miejscu.
• Ogranicz hałas, by zmniejszyć stres.
• Jeśli zwierzę jest w złym stanie podczas rozładunku, doradź w rzeźni odizolowanie i ochronę takiego zwierzęcia.
• Zgłoś liczbę świń rannych lub padłych w trakcie podróży.

Wyładunek drobiu

• Zaparkuj pojazd w osłoniętej strefie rozładunku, z której prosta, szeroka droga prowadzi z pojazdu do strefy odpoczynku.
• Jeśli strefa rozładunku jest niedostępna, ptaki są w tranzycie lub oczekują na ubój w rzeźni, nie mogą przebywać w zaparkowanym pojeździe dłużej niż przez 2 godziny.
• Aby nie przekroczyć tego czasu, zaleca się jeżdżenie pojazdem, aż do rozpoczęcia rozładunku, żeby poprawić cyrkulację powietrza.
• Ptaki niezdatne do transportu muszą niezwłocznie zostać w sposób profesjonalny poddane zabiegowi uśmiercenia.
• Po rozładunku samochód musi być oczyszczony i zdezynfekowany.
• Każdy przewóz naraża żywe zwierzęta na stres i dyskomfort.
• Właściwe warunki podczas transportu zwierząt chronią je przed nadmiernymi stratami energii oraz ograniczają ryzyko ewentualnego wystąpienia różnego rodzaju urazów, co w przypadku transportu do ubojni zmniejsza ryzyko wystąpienia wad mięsa, zaś w przypadku zwierząt hodowlanych – ryzyko utraty cennych osobników.

Długotrwały i nieodpowiedni przewóz ma niekorzystny wpływ zarówno na stan fizyczny oraz psychiczny zwierząt, jak i prowadzi do zmniejszenia ogólnej odporności. Znaczny wpływ na śmiertelność zwierząt podczas transportu ma temperatura wewnątrz środka transportu. Zwierzęta należy przewozić w chłodniejszych porach dnia. Obowiązkiem człowieka jest zapewnienie zwierzętom jak najlepszych warunków egzystencji we wszystkich aspektach ich życia. Należy pamiętać, że szczęśliwe i zdrowe zwierzę to surowiec lepszej jakości.