Temat przewozu żywych zwierząt jest obszerny oraz zawiły. Ten artykuł przybliży Państwu te przepisy.

Aby zwierzęta były transportowane legalnie, przedsiębiorcy muszą spełnić kilka wymagań. Podstawowym wymogiem koniecznym do prowadzenia firmy transportowej jest uzyskanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/1600) lub licencji wspólnotowej (https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/1523).

Kolejnym krokiem jest uzyskanie zezwolenia na transport zwierząt do 8 godzin – Typu 1, oraz powyżej 8 godzin – Typu 2;

Firma (przewoźnik), który zamierza zajmować się transportem zwierząt musi wystąpić do powiatowego lekarza weterynarii o wydanie zezwolenia na prowadzenie takiej usługi. Następnym etapem jest przeprowadzenie przez lekarza weterynarii postępowania administracyjnego w celu ustaleni czy wnioskujący podmiot spełnia wymaganie określone dla przewoźnika w przepisach rozporządzenia. Po pozytywnej weryfikacji dokumentów oraz kontroli środków transportu, powiatowy lekarz weterynarii wydaje odpowiednie zezwolenie, tj. forma decyzji administracyjnej. Zezwolenie obejmuje okres nie dłuższy niż 5 lat.

Najważniejszym wymogiem jaki stawia się pojazdom, to „Świadectwo zatwierdzenia środka transportu dla długotrwałego przewozu zwierząt”, które zawiera informację dotyczącą numeru rejestracyjnego pojazdu, powierzchni ładowni, rodzaju zwierząt przewożonych tym pojazdem, adnotację określającą ograniczenie czasowe przewozu zwierząt. Powyższy dokument wydawany jest na okres 1 roku przez powiatowego lekarza weterynarii.

Dodatkowo przedsiębiorca jest obowiązany zatrudnić wyspecjalizowanych kierowców którzy posiadają licencje potwierdzająca kwalifikacje do tego przewozu, które dotyczą transportu, koni, bydła, owiec, kóz, świń oraz drobiu. Opiekun zwierząt (osoba, a nie firma) musi wystąpić o taki dokument do powiatowego lekarza weterynarii. Jeżeli kwalifikacje były wydawane bezterminowo, wówczas licencje są przyznawane maksymalnie na 5 lat. Licencje są bardzo ważnym dokumentem przy wszystkich transportach zarobkowych. Wymóg ten dotyczy także rolników przewożących zwierzęta na dłuższych trasach. Licencje są ważne na obszarze całej Unii Europejskiej. W przypadku braku takiej licencji, ustawa przewiduje odpowiednie sankcje.

Odpowiedzialność za przewóz zwierząt ponosi kierowca (opiekun). Natomiast odbiorca i nadawca nie ponoszą odpowiedzialności za ich stan. W gestii zlecającego jest dopilnowanie przewozu, tak aby w przypadku transportu powyżej 8 godzin, była opracowana trasa a także zachowane odpowiednie warunki transportu. Zlecający powinien zadbać o zwierzęta, aby były one zbadane przed wyjazdem przez lekarza weterynarii oraz otrzymały świadectwo zdrowia. Zlecający ponosi koszty związane z leczeniem, wyżywieniem oraz postojami w czasie transportu. Powiatowy lekarz weterynarii, akceptuje plan podróży, który jest możliwy do zrealizowania. Wymogiem jest, aby zwierzęta w trakcie przewozu miały ustalone miejsca odpoczynku gdzie są pojone i karmione.

Liczne przepisy oraz rozporządzenia szczegółowo opisują warunki transportu zwierząt, czas oraz konstrukcję środków transportu. Posiadanie specjalistycznych środków transportu jest zasadniczym warunkiem aby otrzymać zezwolenie na transport zwierząt. Również są ściśle określone wymagania w stosunku do kierowcy, który konieczne musi posiadać licencję na przewóz zwierząt. Kierowca oraz firma, która zleca przewóz zwierząt muszą mieć świadomość że nie dotrzymanie warunków transportu oraz brak dokumentów identyfikujących wiąże się z licznymi konsekwencjami karnymi.

Szczegółowe przepisy dotyczące komercyjnego transportu zwierząt kręgowych zawarte są w rozporządzeniu Rady (WE) NR 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97. Polskie przepisy są zawarte rozporządzeniu ministra infrastruktury z 6.10.2003 r. Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002

Zgodnie z ww. rozporządzeniem przewozów komercyjnych zwierząt kręgowych na terytorium Unii Europejskiej mogą dokonywać jedynie przewoźnicy posiadający zezwolenie. Transport w celach komercyjnych nie jest ograniczony do transportu związanego z jednoczesną wymiana pieniędzy, towarów lub usług. Transport w celach komercyjnych obejmuje w szczególności transport, który bezpośrednio lub pośrednio ma na celu osiągniecie korzyści finansowych. Przykładem takiego transportu jest:

• przewóz do rzeźni, na targi, do miejsc gromadzenia zwierząt, gospodarstw, punktów skupu i punktów kopulacyjnych, z wyjątkiem sytuacji opisanych poniżej w 3 i 4 punkcie
• przewóz na wystawy, pokazy i konkursy
• przewóz zwierząt wyłapywanych na podstawie art. 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106 poz. 1002, z późn. zm.) do schronisk dla zwierząt bezdomnych,
• przewóz zwierząt do ogrodów zoologicznych
• przeznaczonych do doświadczeń

Zezwolenie dla przewoźnika nie jest wymagane, gdy:

• przewóz zwierząt nie jest związany z prowadzoną działalnością, np.: przewóz własnego konia, własnym środkiem transportu w celach rekreacyjnych; przewóz w celach niehandlowych zwierząt domowych towarzyszących podróżnym
• transport zwierząt odbywa się z polecenia lekarza weterynarii bezpośrednio do lub z gabinetów lub klinik weterynaryjnych
• przewóz jest dokonywany na maksymalną odległość 65 km, liczoną od miejsca wyjazdu do miejsca przeznaczenia
• transport zwierząt dokonywany jest przez rolników wykorzystujących pojazdy rolnicze lub należące do nich środki transportu, w przypadku, gdy warunki geograficzne wymagają transportu niektórych gatunków zwierząt w celu sezonowego wypasu
• transport zwierząt dokonywany jest przez rolników wykorzystujących pojazdy rolnicze lub należące do nich środki transportu na odległość mniejszą niż 50 km od ich gospodarstwa

Rolnicy i hodowcy, którzy wykorzystują własne środki transportu w celu sezonowego wypasu lub przewożą zwierzęta do 50 km podlegają obowiązującym wymaganiom dobrostanowym. Grupa tych przewoźników nie musi spełniać wszystkich wymagań formalnych i technicznych, jakie stawiane są przewoźnikom zajmującym się tą działalnością.

Ogólne wymagania stawiane środkom transportu do przewozu żywych zwierząt:

• zapewnienie bezpieczeństwa zwierzętom
• zapewnienie ochrony przed warunkami meteorologicznymi
• zapewnienie urządzeń do załadunku i wyładunku tak aby nie powodować zranienia
• zapewnienie odpowiedniej powierzchni podłogi i wysokości pojazdu
• zapewnienie czystości pojazdu oraz jego dezynfekcji
• wyraźnie oznakowanie pojazdu przewożącego żywe zwierzęta

Dopuszcza się również transport mniejszymi pojazdami typu BUS do przewozu zwierząt, pojazd mający przewozić zwierzęta musi spełniać następujące wymogi:

• wykonany z kształtowników stalowych szkielet nadwozia
• nadwozie wyposażone w ręcznie sterowany system blokująco-zabezpieczający
• sterowany siłownikami hydraulicznymi dach, który może podnosić się o 40 cm
• trap na tylnej części nadwozia wyposażony w boczne bariery o wys. 800 mm i drzwi
• podzielona na sektory przestrzeń ładunkowa (dzięki temu zwierzęta nie będą skumulowane w jednej części nadwozia)
• ruchome ścianki działowe w poszczególnych pokładach
• wewnętrzny układ drzwi umożliwiający zamykanie poszczególnych pokładów transportowych
• nadwozie uniemożliwiające wyciek nieczystości poza pojazd i wyciek z wyższych pokładów na niższe
• każdy pojazd przewożący żywe zwierzęta musi być wyposażony w systemy wymuszonej wentylacji
• system rejestracji temperatury
• moduły GSM 
• układy pojenia zwierząt