Pakiet mobilności wprowadził od 20 sierpnia 2020 roku obowiązek organizacji powrotów kierowców do centrum operacyjnego pracodawcy w kraju siedziby lub do domu kierowcy na odpoczynek co najmniej 45 raz na co najmniej 4 tygodnie (kalendarzowe). Z wyjątkiem, że jeśli kierowca korzysta za granicą z dwóch odpoczynków tygodniowych skróconych z rzędu to powrót należy zorganizować wcześniej, bo już na kolejny odpoczynek 45 godzinny wraz z rekompensatą, który występuje najczęściej w trzecim tygodniu.
Obecnie po ponad 4 latach obowiązywania wspomnianego przepisu nasilają się kontrole w tym zakresie, zarówno podczas kontroli w firmie, jak i podczas kontroli drogowych. Ma to związek także z łatwiejszą kontrolą tego obowiązku na drodze poprzez wydłużenie okresu kontroli drogowej do 56 dni wstecz, o czym pisaliśmy tutaj: https://brk.pl/kontrola-drogowa-56-dni-wstecz-zamiast-28-juz-od-31-12-2024/.
Przepisy i wyjaśnienia
Obowiązek organizacji powrotu wynika z art. 8 ust. 8a rozporządzenia 561/2006/WE:
8a. Przedsiębiorstwa transportowe organizują pracę kierowców w taki sposób, aby kierowcy mogli wrócić do centrum operacyjnego pracodawcy, w którym kierowca zwykle pracuje i w którym rozpoczyna się tygodniowy okres odpoczynku kierowcy, w państwie członkowskim siedziby pracodawcy, lub powrócić do miejsca zamieszkania kierowców, w ciągu każdego okresu czterech kolejnych tygodni, w celu odbycia co najmniej jednego regularnego tygodniowego okresu odpoczynku lub tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45 godzin wykorzystywanego jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku.
Jeżeli jednak kierowca wykorzystał dwa kolejne skrócone tygodniowe okresy odpoczynku zgodnie z ust. 6, przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę kierowcy w taki sposób, aby mógł on powrócić przed rozpoczęciem regularnego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45 godzin, wykorzystywanego w ramach rekompensaty.
Przedsiębiorca dokumentuje sposób wypełniania tego obowiązku i przechowuje dokumentację w swojej siedzibie w celu okazania jej na żądanie organów kontroli.
Do w/w przepisu powstały już liczne wyjaśnienia ze strony Komisji Europejskiej w formie pytań i odpowiedzi w dwóch częściach:
Kontrole w Polsce
W Polsce dla ITD podczas kontroli w firmie zgodnie z rozporządzeniem w sprawie kontroli przewozu drogowego organizacja powrotu kierowcy to jeden z podstawowych elementów do weryfikacji. Firma powinna posiadać odpowiednią dokumentację przedstawiającą właściwe zorganizowanie takiego powrotu. Jeśli kierowca nie wrócił firma powinna przedstawić dowody świadczące o tym, że powrót kierowcy został zaplanowany, a jego decyzją był brak powrotu.
W razie nie spełnienia wspomnianych obowiązków przedsiębiorstwo podlega karze w wysokości 150 zł za każdego kierowcę:
Kontrole zagraniczne
Coraz więcej doniesień napływa z zachodu Europy, gdzie często nie jest brany pod uwagę charakter organizacyjny wspomnianego obowiązku, a wymaga się wręcz każdorazowego powrotu kierowcy, nie bacząc na jego decyzje i ew. posiadane dokumenty. Często nakładane są kary w setkach, a nawet tysiącach euro -> np. we Francji. Inspektorzy do weryfikacji wykorzystują dane lokalizacyjne zapisane w tachografie i na karcie kierowcy.
Zgodnie z wyjaśnieniami KE dowody spełnienia obowiązku organizacji powrotu muszą być przechowywane w siedzibie przedsiębiorstwa i przedstawiane na żądanie organów kontrolnych państwa członkowskiego siedziby pracodawcy lub organów kontrolnych wszelkich innych państw członkowskich. Kierowca nie powinien być zobowiązany do posiadania takich dowodów (w trakcie kontroli drogowej) ani do posiadania dowodów potwierdzających miejsce, w którym odbywał regularny tygodniowy odpoczynek lub spędzał dłuższe przerwy. Po przeprowadzeniu kontroli drogowej organy kontrolne mogą na przykład podjąć decyzję o zwróceniu się o dodatkowe informacje na temat aktywności kierowcy do organów państwa członkowskiego, w którym przedsiębiorstwo transportu drogowego ma siedzibę. Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 i dyrektywa 2006/22/WE stanowią, że państwa członkowskie udzielają sobie wzajemnej pomocy w stosowaniu rozporządzenia i w sprawdzaniu zgodności z nim.
Niestety kontrolujący nie zawsze stosują się do tych wyjaśnień KE, inaczej interpretując przepisy i zdarza się coraz częściej, że za brak powrotu (a nie brak zorganizowania i zaproponowania powrotu) nakładane są kary w setkach, a nawet tysiącach euro -> szczególnie we Francji.
