Dopiero co rozszerzono sieć dróg płatnych w systemie eTOLL w Polsce, o czym pisaliśmy tutaj: https://brk.pl/znaczne-rozszerzenie-etoll-od-1-listopada-2024-zmiany-oficjalnie-weszly-w-zycie/, a Rząd już planuje kolejne zmiany i prawdopodobne podniesienie opłaty dla większości pojazdów. Wszystko w myśl ekologii i promowania elektro-mobilności.
Projekt zmian ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw ma na celu wdrożenie do polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/362 z dnia 24 lutego 2022 r. Ta dyrektywa nakazuje uwzględnienie poziomu emisji CO2 w opłatach drogowych w postaci zróżnicowania stawek opłaty infrastrukturalnej ze względu na poziom emisji CO2 albo wprowadzenia, obok opłaty infrastrukturalnej, nowej opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej ze względu na poziom emisji CO2. Termin realizacji tego obowiązku to 2024 rok.
Zmiana zasad nakładania opłat drogowych służy zachęcaniu użytkowników pojazdów ciężkich do wymiany floty użytkowanych pojazdów na pojazdy spełniające najbardziej surowe normy środowiskowe poprzez gratyfikację w postaci ulgowych stawek opłat drogowych. Jednocześnie na użytkowników pojazdów ciężkich, które nie spełniają aktualnych norm środowiskowych, wymaganych od producentów nowych pojazdów nakładane są dodatkowe opłaty. Rachunek ekonomiczny prowadzenia przedsiębiorstw zajmujących się profesjonalnie przewozem drogowym osób i towarów ma zachęcać właścicieli do inwestowania w pojazdy emitujące jak najmniej CO2. Najwyższe zachęty są przewidziane dla użytkowników pojazdów, które nie posiadają zewnętrznego układu spalania, czyli głównie pojazdów elektrycznych.
Zgodnie z przepisami zawartymi w projektowanej ustawie pojazdy poruszające się po sieci dróg płatnych będą uiszczały opłatę elektroniczną, składającą się z trzech komponentów:
- opłaty infrastrukturalnej – dotychczas pobieranej, różnicowanej ze względu na klasę EURO pojazdu;
- opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej na podstawie emisji CO2 pojazdu – nowej opłaty, różnicowanej ze względu na klasę emisji CO2;
- opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej ze względu na zanieczyszczenie powietrza – nowej opłaty, różnicowanej ze względu na klasę emisji EURO.
Klasa EURO pojazdu jest atrybutem niezmiennym, wynikającym z dowodu rejestracyjnego pojazdu. Klasa emisji CO2 pojazdu jest atrybutem, który może podlegać zmianom (pod warunkiem, że w momencie pojawienia się pojazdu w systemie poboru opłat nie zostanie od razu sklasyfikowany jako niespełniający kryterium emisji CO2 uprawniającego do korzystania z ulgowych stawek opłaty). Kategoria i grupa/podgrupa pojazdu określą wartości emisji CO2 właściwe dla pojazdów danego rodzaju, data pierwszej rejestracji pojazdu pozwoli na ustalenie definicji klas emisji CO2, które będą miały zastosowanie dla danego pojazdu w określonym czasie, a indywidualna emisji CO2 pojazdu umożliwi przypisanie pojazdu do konkretnej klasy emisji CO2. Pojazdy należące do klasy 2. i 3. będą podlegały reklasyfikacji co sześć lat po dniu ich pierwszej rejestracji, o ile definicje klas emisji CO2 mające wówczas zastosowanie nie będą uprawniały do dalszego korzystania z ulgowych stawek opłaty pojazdu z daną indywidualną emisją CO2.
Opłata z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładana ze względu na emisję CO2 pojazdu będzie różnicowana ze względu na kryterium klas emisji CO2. W zależności od indywidualnej emisji CO2 pojazdu, będzie on przypisywany do jednej z 5 klas emisji CO2, co będzie miało wpływ na wysokość stawki opłaty elektronicznej, którą będzie uiszczał pojazd. Użytkownik drogi będzie uiszczał opłatę w oparciu o stawkę przyporządkowaną do klasy emisji CO2, zgodnie z posiadaną przez jego pojazd atrybutami: indywidualną emisją CO2, kategorią pojazdu oraz grupą/podgrupą pojazdu. Tym samym do rejestru uiszczających opłatę elektroniczną SPOE KAS przekazywana będzie informacja o indywidualnej emisji CO2 pojazdu oraz pozostałych wcześniej wymienionych atrybutach, które będą weryfikowane przez Szefa KAS, na podstawie dołączonych dokumentów (np. świadectwo zgodności) i z danymi zawartymi w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.
Projekt jest jeszcze na wczesnym etapie, jego treść nie została jeszcze opublikowana w centrum legislacji. Przez to nie są znane jeszcze wszystkie szczegóły planowanych zmian. Jednak rząd prawdopodobnie będzie się spieszył z wprowadzeniem tych zmian, gdyż tego wymaga dyrektywa UE.
