W ostatnim czasie pojawia się wiele pytań związanych z wymianą prawa jazdy dla kierowców z krajów trzecich, głównie z Ukrainy i Białorusi. Kierowcy z tych krajów stanowią znaczną część kierowców wykonujących międzynarodowe przewozy dla Polskich firm. W związku ze zmianami przepisów w ostatnim czasie, tj. koniec obowiązywania szczególnych regulacji związanych z konfliktem zbrojnym w Ukrainie oraz wprowadzeniem obowiązkowego polskiego prawa jazdy dla osób wykonujących odpłatne przewozy osób (taksówki, przewóz na aplikacje pojazdami do 9 osób) przypominamy najważniejsze aspekty związane z wymianą prawa jazdy dla kierowców z krajów trzecich.

Kiedy należy wymienić prawo jazdy kierowcy z kraju trzeciego?

Zagraniczne prawo jazdy wymienić na polskie w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia stałego lub czasowego pobytu w Polsce.

Uwaga! w praktyce służby kontrolne np. we Włoszech weryfikują ważność prawa jazdy na podstawie wpisu w paszporcie o wjeździe na teren UE. Jeśli ten nastąpił wcześniej niż w ostatnich 6-ciu miesiącach to zagraniczne prawo jazdy jest traktowane jako nieważne.

Szczególne wymagania – odpłatne przewozy osób taksówkami lub na aplikację (Uber, Bolt, itp.)

Od 17 czerwca 2024 r. wszyscy kierowcy świadczący odpłatnie przewóz osób, muszą posiadać polskie prawo jazdy. Dotyczy to odpłatnego przewozu osób taksówkami oraz pojazdami przeznaczonymi do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą. Nie ma tu znaczenia rodzaj umowy, temu obowiązkowi podlegają wszyscy kierowcy – zarówno zatrudnieni na umowę o pracę, ale także umowy cywilno-prawne oraz samozatrudnieni. Są to więc przede wszystkim kierowcy taksówek oraz kierowcy pojazdów na aplikację typu Uber, Bolt oraz innych. Ten nowy obowiązek nie dotyczy kierowców autobusów np. wykonujących regularny lub okazjonalny przewóz osób. Nawet jeśli kierowca jest już pracownikiem to jego pracodawca ma obowiązek zweryfikować czy kierowca posiada polskie prawo jazdy.

Kierowcy z Ukrainy – dodatkowe informacje

W 2024 roku nie obowiązują już szczególne regulacje, które pozwalały wydłużać ważność prawa jazdy kierowców z Ukrainy, to znaczy, że podlegają oni obowiązkowi wymiany prawa jazdy tak jak kierowcy z innych krajów.

Dodatkowym utrudnieniem może być fakt, że podczas wymiany ukraińskiego prawa jazdy, strona ukraińska nie potwierdza ważności dokumentów dla kierowców, którzy nie zaktualizowali swoich danych w specjalnym elektronicznym systemie. Bez rejestracji obywatele w systemie osoby w wieku poborowym nie mogą korzystać z usług konsularnych za granicą, w tym potwierdzenia ważności prawa jazdy. W przypadku, gdy kierowca nie zaktualizuje swoich danych w systemie, a przebywa w Polsce już ponad 6 miesięcy powinien zrobić prawo jazdy od początku w Polsce, tj. zdać egzamin teoretyczny, praktyczny, przejść badania oraz ukończyć kurs na przewóz osób/rzeczy.

Wymiana prawa jazdy

Z wnioskiem o wymianę ukraińskiego prawa jazdy na polskie może wystąpić osoba posiadająca ważne krajowe zagraniczne prawo jazdy, przebywająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe albo posiadająca zaświadczenie, że studiuje co najmniej od 6 miesięcy.

W celu wymiany z zagranicznego prawa jazdy cudzoziemiec powinien złożyć odpowiedni wniosek w wydziale komunikacji w urzędzie miasta lub starostwie powiatowym. Najlepiej zweryfikować informacje o potrzebnych dokumentach i procedurze w danym wydziale komunikacji. Dokumenty, które mogą być wymagane:

• Potwierdzenie dokonania opłaty (opłata za wydanie prawa jazdy: 100,00 PLN),
• Orzeczenie lekarskie (oryginał) stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami – o ile jest wymagane (w przypadku upływu terminu ważności zagranicznego prawa jazdy wydanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym ),
• Orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami – o ile jest wymagane (oryginał),
• Kopię posiadanego prawa jazdy wraz z tłumaczeniem na język polski, sporządzonym lub poświadczonym przez tłumacza przysięgłego lub właściwego konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Nie wymaga się tłumaczenia na język polski prawa jazdy wydanego zgodnie z wzorem unijnym. Kopia tłumaczonego dokumentu stanowi integralną część przedkładanego tłumaczenia,
• Kserokopię posiadanego prawa jazdy,
• Kolorową fotografię o wymiarach 35 x 45 mm, nie starszą niż 6 miesięcy,
• Dowód osobisty lub inny dokument tożsamości (do wglądu),
• Cudzoziemiec ubiegający się o otrzymanie polskiego prawa jazdy dołącza do wniosku kserokopię karty pobytu, wizy pobytowej lub innego dokumentu potwierdzającego posiadanie prawa pobytu na terytorium RP, 
• Oświadczenie o miejscu zamieszkania (dołączają osoby składające wniosek elektroniczny) 

Wzór wniosku można znaleźć na stronach internetowych urzędu gminy, do którego składany będzie wniosek (np. https://bip.katowice.eu/UrzadMiasta/KatalogUslug/KatalogUslug.aspx?idu=129).

Polskie prawo jazdy wydaje się po zwrocie zagranicznego dokumentu. ​Zagraniczne prawo jazdy jest przesyłane do organu, który je wydał. Termin załatwienia sprawy uzależniony jest od potwierdzenia danych zamieszczonych w oryginale dokumentu przez właściwy organ tego państwa, który go wydał. Możliwe są także dodatkowe dokumenty i opłaty jak np. zgoda na przetwarzanie danych osobowych czy potwierdzenie opłaty konsularnej (np. 125 zł za potwierdzenie autentyczności ukraińskiego prawa jazdy). W przypadku wymiany prawa jazdy z krajów nieokreślonych w konwencjach o ruchu drogowym należy także dostarczyć informacje o pozytywnym wyniku egzaminu państwowego na prawo jazdy, części teoretycznej.

Jakie dokumenty wymienić po wymianie prawa jazdy?

Ważne jest, aby po wymianie prawa jazdy pamiętać o wymianie świadectwa kierowcy (w ciągu 28 dni) oraz karty kierowcy, gdyż w tych dokumentach występują dane z prawa jazdy, które powinny zostać zaktualizowane. Okolicznością łagodzącą może być wbity w nowym polskim prawie jazdy numer poprzedniego, wymienianego prawa jazdy z innego kraju.

• Więcej o wymianie świadectwa kierowcy: https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/1429
• Więcej o wymianie karty kierowcy: https://info-car.pl/new/tachograf/uzyskaj-karte-do-tachografu/posiadanie-karty